OSP Strzelno

Jednym z efektów działalności Poznańskiego Prowincjonalnego Związku Straży Pożarnych było doprowadzenie do wydania przez władze państwowe polecenia, aby samorządy powiatowe przyczyniły się do powstawania ochotniczych i przymusowych (obowiązkowych) straży pożarnych „o ile możności w każdej miejscowości” (1898). Założenie straży przymusowej należało do obowiązków gminy, która musiała skompletować i utrzymywać sprzęt przeciwpożarowy. Straż przymusowa obejmowała mężczyzn w określonym wieku, którzy byli zobowiązani do uczestniczenia w akcjach gaśniczych, obsługi sprzętu przeciwpożarowego oraz dostarczenia zaprzęgu konnego do pożaru. Ochotnicze straże pożarne działały natomiast na podstawie prawa o stowarzyszeniach, ale jeżeli były „urzędowo uznane” to brały na siebie obowiązek obrony przeciwpożarowej, a gmina zobowiązana była tylko do dostarczenia „odpowiednich środków technicznych”. Przypuszczalnie we wspomnianym „poleceniu” należy upatrywać genezy powstania Ochotniczej Straży Ogniowej Miasta Strzelna (niem. Freiwillige Feuerwehr in der Stadt Strelno).

Zebranie założycielskie odbyło się 27 września 1900 roku. Uczestnicy obrad przyjęli statut stowarzyszenia. Spośród osiemdziesięciu czterech członków-założycieli wyłoniono zarząd w składzie: Philipp Herrgott (burmistrz i dyrektor straży pożarnej), Carl Ritter junior (kierownik grupy strażaków), Wladimir Wojciechowski (zastępca kierownika), Leo Lippmann (księgowy i sekretarz) oraz Heinrich Plagens (kierownik od sprzętu). 4 października 1900 roku strzeleński Magistrat, sprawujący władzę nadzorczą nad stowarzyszeniem, zatwierdził jego statut (członkami Magistratu byli wówczas: Herrgott, Ritter, dr Cieślewicz, Munk i Pińkowski). Tego samego dnia Zarząd uchwalił „Instrukcyę dla straży pożarnej ochotniczej w Strzelnie”, regulującą zasady służby oraz zakres obowiązków dowódców oddziałów straży pożarnej. Statut oraz „Instrukcya” ukazały się drukiem (w języku polskim i niemieckim) jako „Ustawy ochotniczej straży ogniowej miasta Strzelna”. Zamówienie zrealizował zakład strzeleńskiego drukarza Paula Jaschke. Członkowie czynni zostali przyjęci do straży z dniem 1 października 1900 roku.

W październiku 1900 roku został zakupiony sprzęt przeciwpożarowy. Miasto przekazało swoje wyposażenie – dwie sikawki i cztery żelazne kufy (w planach był również zakup „sikawki ogniowej”). Ponadto rok później władze samorządowe wydały ponad 1350 marek na wyposażenie strażaków.

Na początku grudnia 1900 roku, na mocy policyjnego obwieszczenia, zgłoszenia o pożarach przyjmowali panowie Knoll, Lippmann, Medo, Wiedemeyer oraz Zurawski. Wymienieni obywatele zostali zobowiązani do przygotowania odpowiednich tablic ogłoszeniowych oraz oznaczenia swojego miejsca za mieszkania.

Członków straży ubezpieczono od wypadków, najpierw w firmie ubezpieczeniowej „Zürich” w Berlinie, a później w „Poznańskiej Kasie Ubezpieczeń Strażaków od Wypadków” (niem. „Posensche Feuerwehr Unfallkasse”).

Pieniądze na sprzęt pozyskiwano z różnych źródeł. Od początku strzeleńską straż finansowo wspierał kupiec Carl Ritter. Już na zebraniu założycielskim przekazał on na wyposażenie 500 marek. Czynił tak przez długie lata. Przy okazji obchodów jubileuszu ćwierćwiecza istnienia Ochotniczej Straży Pożarnej w Strzelnie, korespondent „Dziennika Bydgoskiego” zaznaczył: „Przyznać należy, że rzadko która straż mniejszych miasteczek posiada takie rekwizyta, jak straż strzelińska. A wszystko zawdzięczać należy p. Ritterowi, który starał się zawsze o dobre wyposażenie straży”. Dotacje na zakup wyposażenia płynęły również z prowincjonalnej Feuersozietätkommission. W maju i grudniu 1901 roku pozyskano z tego źródła łącznie 500 marek. W ostatnich latach zaborów strzeleńska straż pożarna miała do dyspozycji, przekazane przez władze miejskie, dwie duże sikawki, trzy beczki na wodę, jedną drabinę mechaniczną oraz sprzęt ręczny do gaszenia pożarów (1917). W latach 1907-1908 została wybudowana remiza i wieża strażacka. Strażacy byli podzieleni na kilka oddziałów.

W pierwszych latach działalności funkcjonowały dwie grupy gaśnicze oraz po jednej ratunkowej, odgraniczającej i transportowej. Najliczniejszy był oddział ratunkowy, liczący w 1903 roku dwunastu członków. W tym samym roku pierwsza drużyna gaśnicza liczyła dziewięciu członków, a druga – dziesięciu, drużyna odgraniczająca – ośmiu, a transportowa – trzech. W pewnym okresie najmniej liczną drużynę transportową połączono z oddziałem odgraniczającym. Dyrektorem strzeleńskiej Ochotniczej Straży Ogniowej aż do roku 1912 był burmistrz Phillipp Herrgott (do tego roku był on też burmistrzem Strzelna). Po nim funkcję tę objął radny miejski, a od 1911 roku także członek Magistratu, Albert Morawietz. Nowy burmistrz Strzelna Samuel Bethke został w 1913 roku członkiem Komitetu Związkowego Związku Okręgowego Poznań-Wschód (jeden z siedmiu okręgów Poznańskiego Prowincjonalnego Związku Straży Pożarnych, do którego należało Strzelno). Od początku, aż co najmniej do roku 1915, kierownikiem strzeleńskich strażaków był Carl Ritter, a jego zastępcą Wladimir Wojciechowski.

Przez wiele lat swoje funkcje pełnili także szefowie poszczególnych oddziałów. Na przykład w latach 1903-1915 pierwszym oddziałem gaśniczym kierowali kolejno: Johannes Jablonka (1903-1908), Otto Lorusch (1909- 1912) i Johann Hoffmann (1913-1915); a drugim: Otto Lorusch (1903-1908), Johann Hoffmann (1909-1913) i Wincent Osiński (1914-1915).

W latach 1903-1915 liczba członków czynnych Ochotniczej Straży Ogniowej Miasta Strzelna wahała się w granicach 29-44 członków. Na uwagę zasługuje fakt, że aż do 1912 roku strażaków systematycznie ubywało (1903 – 44 członków, 1908 – 35, 1912 – 29). W roku następnym ich liczba wzrosła do poziomu z początków działalności (1913 – 40 członków, 1914 – 43, 1915 – 42). Ten wzrost należy tłumaczyć zmianą na stanowisku dyrektora straży i stosunkiem Polaków do Alberta Morawietz’a. W latach 1903-1912 liczba członków czynnych o polsko brzmiącym nazwisku wahała się w granicach trzynastu osób, a w latach następnych było ich już ponad dwudziestu. Nie wiadomo, czy znaczącą w tym rolę miała niechęć Polaków do burmistrza Herrgotta, czy raczej do wzrastającego ucisku germanizacyjnego (Jerzy Kozłowski w monografii „Strzelno pod pruskimi rządami (1815-1918)”, Strzelno 2005, s. 40, zaznaczył, że burmistrz Herrgott „w czasie swego długoletniego urzędowania pozyskał sobie szacunek i zaufanie mieszkańców miasta”). Szacunkiem Polaków cieszył się natomiast katolik Morawietz. W zamieszczonym na łamach „Dziennika Kujawskiego” nekrologu (1929), strzeleńska Rada Miejska zaznaczyła, że Albert Morawietz „pracował zawsze szczerze i chętnie dla dobra miasta, szczególną opieką otaczał ubogich […]. Miasto traci w Zmarłym dobrego obywatela”. Na czele konduktu żałobnego maszerowali strażacy. Strzeleńska Ochotnicza Straż Pożarna nie wyróżniała się w tym okresie liczebnością na tle innych straży pożarnych Prowincji Poznańskiej.

W 1912/1913 roku straż w Strzelnie skupiała 40 członków czynnych. Dla porównania w tym samym roku w Mogilnie było 20, Inowrocławiu 42, Pakości 45, Trzemesznie 30, a w Kruszwicy 19 czynnych strażaków.(Źródło rysu historycznego – Rafał Budny)

W ciągu ostatnich dwudziestu pięciu lat nasza jednostka Ochotniczej Straży Pożarnej rozbudowała swoje zaplecze oraz wzbogaciła się o nowy sprzęt, dzięki czemu jeszcze lepiej może realizować swoje statutowe zadania. W listopadzie 1986 roku OSP otrzymała nowy wóz bojowy STAR GBA, który po odpowiednim uzbrojeniu, został wprowadzony do podziału bojowego. Nowy wóz został przyznany naszej jednostce po wypadku, jakiemu uległ poprzedni pojazd. Dwa lata później jednostka otrzymała nową motopompę PO M8/8. W latach 1987-1989 została oddana do użytku nowa remiza, na dachu której uruchomiono nową syrenę alarmową. W tym czasie zbudowano również nową wieżę do suszenia węży oraz urządzono plac do ćwiczeń bojowych.

W latach dziewięćdziesiątych XX wieku OSP w Strzelnie zaczęła korzystać z coraz bardziej specjalistycznego sprzętu ratowniczego. Jednostka wzbogaciła się między innymi o sprzęt firmy LUKAS, dwa aparaty ODO (nadciśnieniowe), które zakupiono z pieniędzy Krajowego Systemu Ratowniczo-Gaśniczego. W 1999 roku, ze środków własnych, zostały pozyskane motopompy: szlamowa (typ PTG 205 ROBIN SUBARU) i pływającą (NIAGARA). Od roku 1994 strażacy mieli też do dyspozycji używany pojazd marki MAGIRUS DUNTZ GBA 4/16 (w 2004 roku został on przekazany jednostce OSP w Ostrowie).

Ważnym wydarzeniem w historii OSP w Strzelnie w tym okresie było włączenie jednostki do Krajowego Systemu Ratowniczo- Gaśniczego (1995). Ostatnie dziesięciolecie to dalszy rozwój naszej jednostki strażackiej. Pozyskane wówczas wyposażenie zostało zakupione przy dużym zaangażowaniu finansowym strzeleńskiego samorządu. Od 2003 roku, dzięki finansowemu wsparciu Gminy Strzelno oraz Zarządu Oddziału Wojewódzkiego Związku Ochotniczych Straży Pożarnych RP Województwa Kujawsko-Pomorskiego w Toruniu, nasza Straż Pożarna dysponowała średnim samochodem ratowniczo-gaśniczym STAR MAN L70 12-185 GBA 2,5/21. Przez następne lata były podejmowane starania, zmierzające do doposażenia tegoż samochodu. Poza wspomnianym wozem bojowym, w 2005 roku, ze środków Gminy Strzelno, zakupiono ciężki sprzęt ratownictwa drogowego LUKAS, a rok później między innymi wentylator oddymiający (sfinansowany z pieniędzy Krajowego Systemu Ratowniczo-Gaśniczego). W 2007 roku w remizie stanął samochód pożarniczy o napędzie 6×6 (typ STAR MAN M90 14 66 GBA 2,5/25), wyposażony w pług do odśnieżania. Zakup samochodu sfinansowały: Zarząd Oddziału Wojewódzkiego Związku Ochotniczych Straży Pożarnych RP Województwa Kujawsko-Pomorskiego w Toruniu, Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska oraz Gmina Strzelno.

Nowy samochód zastąpił STARa GBA 2,5/16, który został przekazany jednostce OSP we Wronowach. Na przełomie lat 2007/2008, ze środków Krajowego Systemu Ratowniczo-Gaśniczego zostały zakupione bramy garażowe (koszt 34 tys. zł), a w 2009 roku Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji przekazało 20 tys. zł na wymianę drzwi wejściowych oraz części stolarki okiennej w remizie.

W ostatnim dziesięcioleciu OSP w Strzelnie wspierał finansowo także Urząd Marszałkowski Województwa Kujawsko-Pomorskiego w Toruniu. W omawianym okresie strzeleńscy strażacy brali udział w wielu akcjach ratowniczo-gaśniczych. Na przykład w latach 1995-2000 było ich średnio 150 rocznie. W roku 1992 nasza jednostka gasiła największy pożaru lasu powojennej Europy w Kuźni Raciborskiej. Straż Pożarna nie zaniedbuje ćwiczeń. Strażacy uczestniczą również w zawodach, nie tylko na szczeblu lokalnym. W latach 1995-2000 najlepsze miejsca w zawodach wojewódzkich Krajowego Systemu Ratowniczo-Gaśniczego to: III miejsce w ćwiczeniach bojowych oraz VI w klasyfikacji ogólnej (na 56 drużyn strażackich).

W czerwcu 2002 roku jednostka zajęła I miejsce w powiatowych zawodach w Dąbrowie Mogileńskiej. Po tym zwycięstwie Burmistrz Strzelna ufundował strażakom torbę ratowniczą PSP R1. Na przestrzeni ostatniego ćwierćwiecza OSP w Strzelnie skupiała średnio około 150 członków czynnych i wspierających rocznie. Pod jej egidą funkcjonowały również drużyna młodzieżowa i kobieca oraz Orkiestra Dęta.
Obecnie strzeleńska OSP skupia dwudziestu ośmiu strażaków, mogących brać czynny udział w akcjach ratowniczo-gaśniczych, dwudziestu ośmiu członków szeregowych, dwudziestu trzech członków szeregowych drugiego stopnia, ośmioosobową grupę ratownictwa technicznego, szesnastu ratowników medycznych, dwóch dowódców sekcji oraz dwóch naczelników. Orkiestra Dęta liczy natomiast dwudziestu pięciu członków.

Skład Zarządu OSP w Strzelnie:
Jacek Jackowski                 -               Prezes
Marek Wziętek                   -               Wiceprezes - Naczelnik
Staśkowiak Władysław            -               II Wiceprezes
Piotr Barczak                   -               Sekretarz
Włodzimierz Jopek               -               Skarbnik
Michał Banasik                  -               Gospodarz
Sebastian Marciniak             -               Członek Zarządu

Komisja Rewizyjna:
Mirosław Pawlak                 -               Przewodniczący
Andrzej Panfil                  -               Wiceprzewodniczący
Ewaryst Adamski                 -               Sekretarz

Delegaci na Zjazd Oddziału Gminnego ZOSP RP:
Włodzimierz Jopek                               Piotr Barczak
Jacek Jackowski                                 Mirosław Pawlak
Marek Wziętek                                   Władysław Staśkowiak

Przedstawiciele do Zarządu oddziału gminnego ZOSP RP:
Jacek Jackowski                                 Mirosław Pawlak
Edyta Owsińska/20.10.2011